Pozór zdrady a rozwód z winy małżonka

Dopuszczenie się przez jednego z małżonków zdrady małżeńskiej niewątpliwie może przyczynić się do rozkładu pożycia stron, a przez to przesądzać o tym, kto ponosić będzie winę za rozpad związku małżeńskiego. O ile małżonek zdradzony jest w posiadaniu dowodów potwierdzających niewierność małżonka, czy też sam zdradzający przyznaje się do tego, udowodnienie zdrady w toku rozprawy rozwodowej nie stanowi największego problemu. Co jednak w sytuacji, kiedy małżonek tylko podejrzewa drugą stronę o niedochowanie wierności, zaś nie posiada niezbitych dowodów zdrady?

Pozory zdrady – czym są?

Pozór zdrady jest jedną z form niewierności małżeńskiej obok zdrady fizycznej, emocjonalnej oraz romansu internetowego. Przez pozory zdrady należy rozumieć takie zachowania małżonka, które pozwalają na wywołanie przekonania o pozostawaniu w bliskich relacjach z inną osobą. Ma to być takie zachowanie małżonka wobec osoby trzeciej, które stwarza pozory utrzymywania kontaktów seksualnych lub innego rodzaju niewierności, jak np. zdradę emocjonalną. Istotnym jest, że w rzeczywistości małżonek i osoba trzecia wcale nie musieli dopuścić się jakiejkolwiek zdrady, lecz chodzi o łudzące wrażenie, że do zdrady faktycznie doszło. 

Jakie zachowania mogą zostać uznane za pozory zdrady?

Z całą pewnością zachowanie, które można uznać za pozór zdrady ma być takim zachowaniem małżonka wobec osoby trzeciej, które pozwala na podejrzenie o nawiązaniu więzi erotyczno-emocjonalnej. Chodzi o wszelkie zachowania, które uzasadniają podejrzenie, iż małżonek związany jest w sposób zagrażający małżeństwu z osobą obcą. Jako konkretne przykłady pozorów zdrady wskazać można:

    • zbyt częste przebywanie w towarzystwie osoby trzeciej,

    • odwiedziny osoby trzeciej w czasie nieobecności małżonka,

    • częsty kontakt telefoniczny/Messenger /Facebook/Instagram,

    • zdjęcia osoby trzeciej w telefonie małżonka,

    • flirt z obcymi osobami,

    • kokieteria/nieprzyzwoite prowadzenie się itd.

Każdą sprawę należy oceniać indywidualnie, w związku z czym na pozór niewinne zachowanie małżonka może uzasadniać rozkład małżeństwa. Co ciekawe, do przyjęcia zawinienia rozpadu małżeństwa Sąd Apelacyjny w Krakowie uznał takie zachowanie męża, które polegało na systematycznych spotkaniach w parku z dziećmi oraz inną kobietą, w celu rozrywki małoletnich. Dlaczego? Bowiem regularne spotkania z inną kobietą stwarzały pozory naruszenia obowiązku wierności (vide: Wyrok SA w Krakowie z 12.12.2023 r., I ACa 801/22, LEX nr 3672975). Zaznaczyć należy również, że nie każde zachowanie zakwalifikować można jako pozór zdrady, gdyż zachowanie stwarzając pewne pozory zdrady musi nie sprzyjać utrzymaniu więzi małżeńskiej lub wyraźnie ją pogarszać. 

Wywołanie zazdrości w małżonku a pozór zdrady

Kwestią interesującą jest możliwość przypisania winy małżonkowi, który swoim zachowaniem celowo stwarza pozory zdrady celem wywołania zazdrości i zainteresowania małżonka. Jeżeli drugi małżonek nie jest świadomy rzeczywistych zamiarów małżonka i faktycznie poweźmie przekonanie, że w małżeństwie mogło dojść do zdrady, to ma prawo złożenia pozwu o rozwód z orzeczeniem o winie małżonka. Wówczas małżonek, który realnie nie dopuścił się niewierności może zostać obarczony winą o rozpad pożycia małżeńskiego (vide: Wyrok SN z dnia 08.01.1971, III CRN 442/70).

Podejrzewam zdradę, ale nie mam dowodów – czy mogę wnioskować o rozwód z wyłącznej winy małżonka?

Odpowiadając na powyżej zadane pytanie – tak. Do przyjęcia winy w powstaniu rozkładu pożycia nie jest konieczne udowodnienie pozwanemu zdrady, wystarczy, że zachowanie małżonka wskazywało na pozory zdrady oraz że takie zachowanie doprowadziło do rozpadu małżeństwa. Brak bezpośrednich dowodów zdrady nie wyklucza więc możliwości wnioskowania o rozwód z wyłącznej winy małżonka. Co więcej zeznania małżonka niewinnego mogą okazać się wystarczającym dowodem dla uznania przez sąd, że przedstawione zachowania małżonka noszą znamiona pozoru zdrady. 

Czy sąd w czasie rozprawy rozwodowej zbada czy faktycznie doszło do zdrady?

Podsumowując powyższe – nie jest istotnym, czy faktycznie doszło do zdrady fizycznej, lecz czy zachowanie małżonka stwarzało taki pozór. Pozór powinien być uzasadnionym podejrzeniem, które spowodowało pogorszenie relacji małżeńskiej a nawet jej rozpad. Jak wskazują sądy rozwodowe ,,bez znaczenia pozostaje zaś czy pozwana współżyła fizycznie z innymi mężczyznami. Powyższe zachowanie pozwanej miało bezpośredni wpływ na powstanie rozkładu pożycia małżeńskiego stron’’ (vide: Wyrok SA w Szczecinie z 30.08.2018 r., I ACa 96/18, LEX nr 2565722. Istotnym jest istnienie podejrzanej znajomości między małżonkiem a osobą trzecią w czasie trwania związku i jej wpływ na relację małżonków.